اما با همه این ها و نگاهی موشکافانه به سیر اقتصاد ایران یک نکته خود نمایی می کند و آن اینکه در هر قیمتی از منابع از جمله نفت ، مشکلاتی همچون بیکاری ، تورم و رکود همواره گریبانگیر اقتصاد ایران بوده اند ، از طرفی تحولات اقتصاد جهانی در سال های گذشته و آسیب پذیری نظام اقتصادی ایران از تهدیدهایی همچون تحریم و کاهش شدید بهای نفت خام در بازارهای جهانی این موضوع را مطرح می کند که ساختار اقتصادی ایران منسوخ و فشل شده است و گذر از اقتصاد متکی به منابع بیش از پیش احساس می شود.
یکی از رویکردهای نوینی که در نظام اقتصادی کشورهای توسعه یافته و پیشرفته نهادینه شده است تمرکز بر دانش افزایی در مسیر توسعه اقتصادی می باشد ، رویه ای که در سند چشم انداز بیست ساله و برنامه چهارم توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور نیز بر عملیاتی کردن این رویکرد از اقتصاد به منظور تعامل بهتر با اقتصاد جهانی تاکید شده است، اگرچه در عمل پیشرفت محسوسی در این زمینه اتفاق نیفتاده است. اقتصاد دانش محور ، اقتصادی است که در آن خلق دانش و بهره برداری از آن در جهت ایجاد ثروت در مسیر رشد و توسعه اقتصادی نقش غالب را ایفا می کند و از دانش به عنوان یک کالای بدون محدودیت استفاده می شود.
اقتصاد دانش بنیان دارای بیشترین ارزش افزوده برای نظام های اقتصادی می باشد زیرا محصولات این اقتصاد جنبه نرم داشته و از حیث تحریم ها نیز کمتر اثر می پذیرد. در حقیقت نقش دانش در این الگو فراهم نمودن ساز و کارهایی برای هم افزایی منابع می باشد و باعث تغییرات گسترده ای در ابعاد ساختاری و محتوایی یک نظام اقتصادی و تکمیل چرخه بازاریابی شامل ایده پردازی ، رشد خلاقیت و تجاری سازی محصولات می گردد.
اشاعه و کاربرد عملی اقتصاد دانش بنیان نیازمند سیاست گذاری صحیح و اصولی از مرحله برنامه ریزی تا دریافت بازخورد می باشد زیرا پایداری این نوع از نظام اقتصادی به ایجاد ساز و کارهایی برای شناخت عوامل موثر بر تولید و بکارگیری دانش برای تولید ثروت و اشتغال در تمام زمینه ها وابسته است. از طرفی توسعه در اقتصاد دانش محور با روش سنتی در مدیریت اقتصاد قابل مدیریت نیست، از این رو ماهیت سیال و پویای اقتصاد دانش بنیان و حلقه بسته بکارگیری مدیران اقتصادی وبعضا سالخورده و کم انرژی باعث شده است تا همپوشانی های ماموریتی و موازی کاری هایی در وظایف نهادهای متولی و مدیران تصمیم گیر کشور بوجود آید و مسائلی نظیر ضعف ساختار نظام اقتصادی ، دانش بری پایین فعالیت های اقتصادی ، ضعف کارآفرینی مبتنی بر دانش ، عدم تطبیق در عرضه و تقاضای سرمایه انسانی و سیاست های موازی در نظام آموزش عالی به عنوان موانع این رویکرد از اقتصاد خودنمایی نمایند.
به گزارش فارس ، مدیر کل دفتر تجاری سازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصریح کرد: در خوش بینانه ترین وضعیت در شرایط کنونی ، کمتر از ۱۰٪سهم اقتصاد کشور به اقتصاد دانش محور سوق پیدا کرده است.
اسماعیل قادری فر ادامه داد: اقتصاد دانش محور هنوز به صورت شایسته و بایسته نتوانسته است جای خود را در کسب و کار کشور نهادینه سازد ، یکی از موانع اصلی جهت تحقق این رویکرد ، عدم تحریک تقاضا و بازارسازی در این زمینه بوده است.
وی افزود: شالوده اصلی الگوی اقتصاد مقاومتی گذر از اقتصاد تک محصولی و منبع محور به دانش محور می باشد که در بیش از ۹بند از سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبری نظام به موضوع اقتصاد دانش بنیان اشاره شده است.
وی معتقد است : جهت پر رنگتر شدن اقتصاد دانش محور باید به ایجاد زمین بازی برای محصولات و مصنوعات دانش بنیان بیشتر توجه نمود.
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز به قدس آنلاین می گوید: اصل مبنای اقتصاد درون زا تکیه بر منابع داخلی می باشد ، اما جهت بهره برداری موثر و ایجاد ارزش افزوده پایدار از این منابع ، باید دانش در محوریت قرار بگیرد.
سعید باستانی می افزاید: کشور از حداکثر منابع برخوردار است اما در چیدمان و افزایش بهره وری اقتصادی از آنها دچار مشکل می باشد که دانش این مسئله را مرتفع خواهد نمود.